زیرساختی استراتژیک :در دنیای امروز، تحولات و پیشرفت تکنولوژی با سرعت بیشتری نسبت به گذشته در حال وقوع است. به همین دلیل، ارتباط بین المللی و داخلی در کشورها بسیار اهمیت دارد. بنابراین داشتن زیرساخت های ارتباطی کافی و مناسب، همراه با فراهم کردن زمینه رشد اقتصادی و اجتماعی و گسترش تجارت های داخلی و بین المللی، از ارکان اساسی توسعه هر کشور به شمار میرود. سرمایه گذاری در توسعه زیرساخت های حمل ونقل یک عامل کلیدی در بهبود عملکرد صنعت حمل ونقل و به تبع آن توسعه صنایع مختلف به حساب میآید. بررسی مسیر پیشرفت و تعالی کشورهای توسع هیافته نشان میدهد که اغلب این کشورها سرمایه گذاری در حوزه توسعه این زیرساخت ها را گام نخست پیمودن برنامه توسعه صنعتی خود قرار داده اند. این مقوله در مورد ایران نیز، به عنوان کشوری در حال توسعه و پیشرفت، اهمیت بالایی دارد و لازم است تا جایگاه این مسئله در نظر سیاست گذاران کلان کشور تقویت شود.
همگام با توسعه
فراهم آوردن سازوبرگ و زیرساخت ها لازمه رشد هر صنعت محسوب میشود. در واقع اجرای برنام هها برای توسعه هر صنعتی مستلزم رشد متناسب و همزمان ابعاد مختلف آن است. به طور کلی، زیرساخ تهای فعلی حم لونقل ایران در طول صد سال گذشته برای حجمی از صنایع با پی شبین یهای آتی ساخته شده اند. با توجه به چشم انداز ۱۴۰۴ توسعه کشور، اهداف بزرگی برای توسعه ظرفیت های صنعتی در نظر گرفته شده و میتوان گفت کشور در حال حرکت در این مسیر است. با این حال، حوزه زیرساخت های حمل ونقل، به دو دلیل هزینه بر بودن و بازگشت دیرهنگام سرمایه، کمتر مورد نظر واقع شده است. به همین دلیل، اغلب بارگذاری های فعلی روی زیرساخت های گذشته انجام می شود که این مسئله موجب فرسودگی بیشتر زیرساخت های حمل ونقل خواهد شد. با توجه به اینکه توسعه حوز ه صنعت بسیار وابسته به توسعه حمل ونقل است و در مراتبی توسعه حمل ونقل عملا ارجح بر این موضوع قرار میگیرد، توجه به موضوع حمل ونقل مخصوصا در حوزه صنایع معدنی و فلزی از اهمیت بالایی برخوردار است. مثلا اگر تولید معدن افزایش یابد و همچنین ظرفیت فراوری ذخایر معدن نیز بالا برود ولی نتوان توسعه حمل ونقل را برنامه ریزی و پیاده سازی کرد، عملا توسعه های مذکور فاقد بازدهی و راندمان کافی خواهند بود و در گلوگاه های حمل ونقل، فضای صنعت مرتبط دچار چالش خواهد شد. این یعنی توسعه حمل ونقل و تعمیر و نگهداری آن جزو ابعاد استراتژیک توسعه صنعت است.
لزوم برنامه های استراتژیک
یکی از مهم ترین عوامل و معیارهای توسعه یافتگی در جهان امروز حمل ونقل است که از دستاوردهای آن میتوان به بهبود و پیشرفت محسوس اقتصادی،اجتماعی و زیست محیطی و نیز افزایش رفاه عمومی اشاره کرد. با استناد به اطلاعات موجود و مطالعات صورت گرفته، آسیب عدم ایجاد و توسعه زیرساخت های حمل ونقل حتی برای کشورهای توسعه یافت های همچون آمریکا، که قطب صنعت محسوب می شود، نیز وجود دارد. این کشور نیز، با توجه به افزایش هزینه های ساخت وساز، در خصوص زیرساخت ها با مسائلی مواجه است. به طور کلی، تبعات بی ثباتی اقتصادی حال حاضر جهان در تمامی حوزه ها به خصوص در عرصه ساخت وساز موجب چالش های فراوانی شده است. اگرچه این موضوع در مورد تمامی کشورها صدق میکند، در کشورهای توسعه یافته، به کارگیری دانش و فناوری موجب افزایش بهره وری این زیرساخت ها در طولانی مدت شده است و این کشورها، با حداقل تعمیرات و در نتیجه کمترین هزینه، از آسیب های زیرساخت های حمل ونقل جلوگیری میکنند. کشورهای توسعه یافته، با برنامه ریزی های بلندمدت، هدف خود را رسیدن به توسعه پایدار در حمل ونقل قرار میدهند تا با تشکیل شبکه های حمل ونقل هماهنگ و سازمان یافته، به آن مهم برسند.
اگرچه حمل ونقل بار درون کشوری یا محموله های صادراتی و ترانزیتی در حال حاضر تقلیل یافته است، باید در نظر گرفت که رفع تحریم ها و افزایش تقاضا در زمینه جابجایی بار چه پیامدها و کمبودهایی را به همراه خواهد داشت. به همین دلیل، ترکیب فزاینده سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی برای توسعه زیرساخت های حمل ونقل، به منظور کاهش بازدهی و آسیب های وارده به صنایع و معادن، ضروری است.
با توجه به ظرفیت بالای تولیدات محصولات فولادی، وجود شرکت های بزرگ معدنی در کشور شاهرگ حیاتی حفظ زنجیره ساخت فولاد محسوب می شود. در حال حاضر، حمل بار بخش معادن کشور به صورت جاده ای و ریلی است که بخش عمده آن به صورت جاده ای انجام می پذیرد. حمل ونقل ریلی، با توجه به هزینه های کمتر ساخت ریل نسبت به ساخت آزادراه ها(هزینه ساخت ریل تقریبا نصف هزینه ساخت آزادراه است)، بخش مهمی از سیستم حمل ونقل به حساب می آید. علاوه بر این، از مزیت های توسعه حمل ونقل ریلی می توان به ایمنی بالاتر، اهمیت آن برای توسعه صنایع دیگر و مکانیزه بودن ماشین آلات و سایر امکانات ساخت آن اشاره کرد. برنامه ریزی در خصوص توسعه زیرساخت حمل ونقل جاده ای، با توجه به غیرمکانیزه بودن خودروها و کشنده ها و برخورداری از نظامی با نظم کمتر نسبت به نظام ریلی، ریسک بیشتری از حمل ونقل ریلی دارد. در بخش جاده ای، مشکلاتی مانند آسیب دیدگی زیرساخت ها، محورهای مواصلاتی نامناسب برای حمل ونقل، هزینه بالای حمل، سوانح جاده ای زیاد، مصرف بالای سوخت و آلایندگی محیط زیست گریبان گیر صنعت حمل ونقل است. از طرف دیگر، حمل ریلی نسبت به حمل جاده ای از مزایای مناسبی مانند به صرفه بودن از لحاظ اقتصادی، آسیب کمتر به محیط زیست و مصرف سوخت کمتر در حمل بار بخش صنعت و معدن برخوردار است. ضعف در زیرساخت های موجود، فرسودگی ناوگان ریلی، عدم دسترسی مناسب به ریل و نبود ماشین آلات تخلیه و بارگیری باعث جذابیت کمتر این نوع از حمل شده است. شرکت همراه جاده ریل دریا، برای تکمیل این حلقه در جابجایی بار معادن، تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا با احداث پایانه و اسکله مکانیزه ریلی این شرکت در بندر شهید رجایی، ضمن اثرگذاری در زنجیره تامین فولاد و صادرات و واردات مواد معدنی، سهم بسزایی در حمل ونقل ریلی کشور ایفا کند. از عوامل مهم تاثیرگذار در این حوزه میتوان به ریل پایه بودن پایانه و نیز ماشی نآلات مناسب و به روز دنیا به منظور کارآمدی بیشتر در تخلیه بارگیری و حمل مواد معدنی در راستای تقویت ناوگان ریلی کشور اشاره کرد. در حال حاضر این شرکت اقدام به خرید ششصد دستگاه واگن لبه بلند باری مواد معدنی کرده است. امید است که با مدیریت مناسب و برنامه ریزی پویا، بتوان راه شکوفایی صنعت حمل ونقل را ارتقا داد و با اصلاح سیاست های کلان، جان تازه ای به این صنعت داد. این امر شامل اصلاح مدیریت تقاضا و نیز تامین ظرفیت های جاده ای، هوایی، دریایی و ریلی است.
دورنمایی پرقدرت
شرکت بین المللی همراه جاده ریل دریا شرکتی سرمایه گذار است. ماموریت اصلی این شرکت ایجاد اسکله و پایانه های مکانیزه اختصاصی صادرات و واردات مواد معدنی و فولادی، توسعه ناوگان های ریلی شرکت های تابعه و تجهیز و توسعه تاسیسات حمل ونقل ریلی، جاده ای، دریایی و بندری است. با توجه به گستره فعالیت شرکت همراه جاده ریل دریا در حوزه مرتبط با صنعت معدن تجارت، این شرکت تقریبا مرکز مهندسی در حوزه سرمای هگذاری آ نها به شمار م یآید. با توجه به اهمیت توسعه صنعت در رشد اقتصادی کشور و همچنین متصل بودن زنجیروار صنایع به یکدیگر، ضعف در هریک از ابعاد صنعتی کشور مانع بهبود عملکرد سایر صنایع خواهد شد. برای مثال، در حوزه زنجیره فولاد کشور، بی توجهی به حوزه اکتشاف، تامین سنگ آهن را با چالش هایی مواجه ساخته است و با توجه به چشم انداز افق ۱۴۰۴ صنعت فولاد برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، میزان واردات برای تامین سنگ آهن نیز رشد خواهد داشت. در این صورت، اهمیت زیرساختت های حمل ونقل و لجستیک در واردات و صادرات نمود پیدا میکند. بنابراین شرکت بین المللی همراه جاده ریل دریا با این اهداف شروع به کار کرده است: سرمایه گذاری و ایجاد اسکله و پایانه مکانیزه تخصصی صادرات و واردات مواد معدنی و محصولات فولادی، انجام حمل ونقل ریلی و توسعه ناوگان ریلی شرکت های سهامداری، تجهیز و توسعه تاسیسات حم لونقل ریلی، دریایی، بندری و جاده ای، انجام فعالیت های خدماتی، بازرگانی و عمرانی مرتبط با ایجاد اسکله های بندری و سازه های دریایی، برنامه ریزی، هماهنگی، مدیریت و مشاوره در خصوص کلیه فعالیت های حمل ونقل معدنی و فولادی با مزیت ریلی، دریایی و جاده ای و سرمایه گذاری و مشارکت در موسسات داخلی و خارجی به منظور تحقق اهداف شرکت. همچنین این شرکت اجرای این برنامه ها و رویکردها و ماموریت ها را در نظر دارد:
• تکمیل زنجیره فولاد مخصوصا ساخت کارخانجات فولاد در مجاورت پایانه به منظور توسعه صنایع فولاد با تکنولوژی روز جهانی در سواحل کشور و توسعه و آبادانی این مناطق؛
• توسعه زیرساخت های ریلی و اتصال آن به شبکه سراسری کشور؛
• ایجاد یک پایانه تخصصی مکانیزه تخلیه و بارگیری مواد معدنی با تمرکز بر حمل ونقل ریلی مواد معدنی از مبادی مربوطه به بندر شهید رجایی؛
• احداث اسکله، همراه با تجهیزات مکانیزه مربوطه، با هدف ارتقای ظرفیت عملیاتی صادرات و واردات مواد معدنی کشور؛
• استفاده از کشتی با ظرفیت بالا به منظور سرعت بخشیدن به توان صادرات و واردات مواد معدنی؛
• ایجاد اشتغال پایدار در منطقه؛
• کاهش حوادث جاده ای در منطقه به دلیل تمرکز بر فعالیت حمل ونقل ریلی؛
• کاهش آلایندگی و آلودگی هوا به دلیل انجام عملیات تخلیه و بارگیری به روش کاملا مکانیزه؛
• کاهش زمان توقف واگن های باری شرکت های ریلی در ایستگا ههای را ه آهن؛
• افزایش راندمان بیشتر واگن های متعلق به شرکت های ریلی و افزایش درآمد حاصله.
در حال حاضر، در راستای برنامه ها و اهداف یادشده این شرکت، مطالعات به مرحله نهایی رسیده است و شرکت در آینده ای نزدیک شاهد اجرای پروژه خواهد بود. ناگفته نماند که بخشی از سهامداران فولادی شرکت، با سرمایه گذاری مفید در برخی از پروژ ههای بهره برداری محور تحت قراردا دهای ((BOT)) ، به توسعه زیرساخت های حمل نقل کشور نیز کمک خواهند کرد. از چشم اندازهای آتی این شرکت، با توجه به عملکرد مناسب آن تاکنون، می توان به این موارد اشاره کرد: اجرای قرارداد منعقده با اداره کل بنادر و کشتیرانی استان هرمزگان در راستای ساخت، احداث و بهره برداری اسکله و پایانه مکانیزه ریلی مواد معدنی، تکمیل زنجیره فولاد مخصوصا ساخت کارخانجات فولاد در مجاورت پایانه به منظور توسعه صنایع فولاد با تکنولوژی روز جهانی در سواحل کشور و توسعه و آبادانی این مناطق و نیز توسعه زیرساخت های ریلی و اتصال آن به شبکه سراسری کشور.
بدون دیدگاه